Gökçeada Sustainable School Campus

Gökçeada Sustainable School Campus - Honorable Mention Prize

ONZ Architects + Goland

ENG

Gökçeada Highschool Campus Project was a preselected architectural competition for the design of a high school campus comprising two high schools, a sports hall, a conference center, and dormitories. 18 teams were preselected to compete for the project, 15 designs were submitted. Gökçeada is an island in Turkey near the Dardanelles with a population of approximately 8000 people. The existing high school buildings were emptied because of earthquake hazard and Çanakkale Governorate opened an architectural competition for the design of a new campus.

For the design of the school campus, the remarkable topography of the site has been the major source of inspiration. School buildings have been positioned on the north-south axis in order to give small façades to north because of Gökçeada’s harsh climatic conditions. The main mass positioned on the site has been divided from north to south into public (sports facilities, conference hall and activity square), semi-public (school buildings, library and refectory) and private (dormitories) spaces. These spaces were then separated from each other and shaped according to the topography which infiltrates into the campus.

The impressive hill on the site defines the east edge of the square created between the sports and conference hall and the school mass. The natural texture flows from the hill into the square and creates a ceremony and meeting space intertwined with nature. One of the primary design decisions for the project is to avoid blocking this characteristic hill with buildings and instead letting the nature flow into the school campus. This new design also revives an old tradition where, as told by local teachers, Gökçeada residents used to watch ceremonies taking place in the school yard from the top of the hill.

Detached from the main body, dormitories and school buildings also create a square in-between. The dormitories are shifted to the east direction so that, from the square a strong relationship with the topography is again ensured. In this space on the south of the school buildings, a platform is created placed one storey height. The refectory, library and workshop spaces located underneath the platform have private courtyards thanks to the openings on the platform while the platform itself, supported by eating and drinking functions, provides an enjoyable socializing place for students and teachers.

Located on the south side of the hill that defines the ceremonial square, the sheltered natural slope is designed to be used as an open-air theater. Without damaging the natural texture horizontal seats have been placed for movie screenings, theaters or forums.

School units are designed in the middle of the site within three volumes. Two of them are reserved for Anatolian High School and one three storey high building for the Vocational High School. Common laboratory and classrooms, and the refectory are placed underneath the platform where students from both schools can access easily. The corridors in school buildings are designed to be single-loaded to ensure more bright and enjoyable recess time.

Sports hall and conference center will meet an important need for both the school campus and Gökçeada residents. This complex which is anticipated to be used frequently by Gökçeada community has an independent yet integrated structure with the square in front. It is intended to be a landmark structure for the island thus designed more emphatically. School buildings on the other side have a more human scale, simple design language where students would feel more comfortable and secure.

Dormitories are located on the southeast of the site in a more isolated, quiet spot. Rising on each level with the topography, each room is in direct relationship with the nature. To strengthen the homey feeling for boarding students rooms are given a separate entrance from outside. Common functions such as laundry, worship places or study rooms are distributed to each arm of the dormitories.

For the project which is shaped according to references taken from the nature, natural materials are chosen for construction.

GÖKÇEADA SÜRDÜRÜLEBİLİR KAMPÜS

Sağlıklı bir büyüme ve gelişmenin dört ana alanda –bedensel, ruhsal, bilişsel ve toplumsal- geliştiği eğitimciler ve ruhbilimciler tarafından dile getirilmektedir. Gökçeada Lise Kampüsü tasarımında bu dört alanın her birini en az diğeri kadar besleyen ve geliştiren bir mimari kurgu amaçlanmıştır. Öğrencilere eğitim yaşamları boyunca derslerinin yanı sıra kendilerini geliştirebilecekleri sportif, sanatsal ve kültürel aktivitelerin sunulduğu ve bunların mimari yapıyla özendirildiği bir kampüs yaşamı oluşturmak projenin başlıca hedeflerindendir. Kullanıcılarının arasındaki iletişimi ve etkileşimi güçlendirecek, yeri geldiğinde de kendi başlarına kalabilecekleri etken ve edilgen mekan kurgusu, tüm kullanıcıların kendilerini ait hissedecekleri bir kampüs ortamı keyifli ve verimli bir eğitim sürecini beraberinde getirecektir. En bilindik eğitim ortamı olan okulları inşa etmenin aslında bir kültürü biçimlendirmekle eşdeğer olduğu söylenmektedir. Tasarlanan kampüs yapısında, büyüklüğüyle öğrencileri ezmeyen, insan ölçeğinde, öğrencilerin kendilerini rahat ve güvende hissedecekleri mekanlar oluşturan, zihinsel gelişimlerini destekleyici uyarıcı çevreler ve tekdüzelikten uzak, farklı mekânsal deneyimler yaratan, keyifli okul dışı etkinlikler sunan, yaşam boyu öğrenme için zengin olanaklar yaratan, doğa ve toplumu bir öğrenme ortamı olarak gören ve bunlar arasındaki etkileşimi örgütleyen bir tasarım anlayışı benimsenmiştir.

Gökçeada Atatürk Öğretmen Okulu Mezunları ve Çalışanları Koruma ve Yaşatma Derneği’nin yayıma hazırladığı Bizim Adamız Bizim Okulumuz kitabında anılarını paylaşan mezun ve öğretmenlerin hemen hepsi Gökçeada’nın ya da eski adıyla İmroz’un zor koşullarından bahsetmekte ama bu durumun gerek öğrencileri, gerek öğretmenleri gerekse çalışanları farklı ve çok güçlü bir bağ ile birbirlerine bağladığını da eklemektedir. Gururla bahsedilen bir diğer konu eğitimin ve eğitimcilerin kalitesi ve okulda kurulan aile ortamıdır. Zor şartlar altında eğitimini sürdüren bu ailenin anlattıkları tüm keyifli anıları da yine okulda, yatakhanelerde ya da büyük çoğunlukla sinema, tiyatro ya da spor aktivitelerinde yer bulmaktadır. Bu bağlamda kaliteli eğitim mekanları ve öğrencilerin kendilerini geliştirebilecekleri sosyal alanlar ve spor olanakları sağlayan, hayata dokunan ve doğayla iç içe bir eğitim yerleşkesi belki de Gökçeada’da daha fazla önem kazanmaktadır.

Gökçeada halkı, Atatürk Öğretmen Lisesi mezunları, idareci ve öğretmenleri tasarlanan projeye eşsiz girdiler sağlamıştır. Tasarımı şekillendiren diğer önemli unsur ise alanın etkileyici topografik yapısıdır.

Yerleşke içinde bulunan kütlelerin öncelikle, Gökçeada’nın zorlu iklim koşulları nedeniyle kuzey yönünde az cephe vermesi için kuzey-güney aksında uzanacak şekilde konumlandırılmasına karar verilmiştir. Kütle içinde kuzeyden güneye doğru kamusal (spor alanları, kültür merkezi ve etkinlik meydanı) yarı-kamusal (okul binaları, kütüphane ve yemekhane) ve özel (yurtlar) mekanların akışı sağlanmıştır. Bu mekanlar daha sonra topografya girdilerine göre birbirinden ayrıştırılmış ve aralarına giren doğal doku ile şekillenmiştir.

Spor ve kültür merkezi ile okul kütlesi arasında oluşturulan meydanın doğu cephesini alanda bulunan etkileyici tepe tanımlamaktadır. Bu tepeden doğal doku meydana akarak bütünlük sağlamakta, doğayla iç içe bir tören ve toplanma alanı oluşturmaktadır. Alanı tanımlayan bu karakteristik tepenin önünün yapılarla kapatılmaması ve doğanın okul yerleşkesinin içine nüfuz etmesi tasarımın birincil kararlarındandır. Atatürk Anadolu Öğretmen Lisesi müdür vekili Sayın Türker eskiden bu tepenin, halkın meydanda yapılan törenleri yüksekten rahatça izlemek için tercih ettiği bir yer olduğunu aktarmıştır. Bu bağlamda alanın yeni kurgusu da bu geleneği devam ettirmektedir.

Ana kütleden kopan yurtlar ve okul binaları da yine bir meydan oluşturmuş, topografyanın bu sefer güney yönünden meydanla ilişkisini sağlamak amacıyla yurtlar daha sakin olan doğu yönüne kaydırılmıştır. Okul kütlesinin güney tarafında oluşturulan bu boşlukta, zeminden bir kat yüksekliğinde bir platform kurgulanmıştır. Platformun altında konumlanan yemekhane, kütüphane, atölye gibi fonksiyonlar platformda açılan avlular sayesinde kendilerine özel bahçelere sahip olmakta, platformun üstü ise öğrenciler ve öğretmenler için keyifle kullanabilecekleri, yeme-içme fonksiyonları ile de desteklenen bir sosyalleşme mekanı oluşturmaktadır.

Tören meydanını tanımlayan tepenin güney yanında bulunan korunaklı doğal eğimin açık hava amfisi olarak kullanılması öngörülmüş, sinema, tiyatro ya da forumlar için doğaya zarar vermeden oturma basamakları eklenmiştir.

Okul birimleri alanın ortasında üç kolda çözülmüştür. Bunlardan ikisi ortak bir girişe sahip iki katlı Anadolu Öğretmen Lisesi için, bir tanesi de üç katlı Endüstri Meslek Lisesi için ayrılmıştır. Ortak laboratuvar ve derslikler ile yemekhane zemin katta, iki okulun da rahatlıkla ulaşabileceği şekilde platformun altında çözülmüştür. Okul yapılarında koridorlar tek beslemeli olarak kullanılmış, teneffüslerde öğrencilerin rahatlayabileceği kalabalıktan uzak aydınlık ve keyifli mekanlar amaçlanmıştır.

Spor salonu ve konferans merkezi okul yerleşkesinin ve Gökçeada’nın önemli bir ihtiyacını karşılayacaktır. Ada halkı tarafından da yoğun kullanılacağı öngörülen bu kompleks önündeki meydanla iç içe çalışan ancak bağımsız bir yapıya sahiptir, böylece eğitim yaşantısına müdahale etmeden Ada halkı tarafından da rahatlıkla kullanılabilecektir. Spor ve konferans kompleksinin Ada için simge bir yapı olması amaçlanmış ve daha vurgulu bir dille tasarlanmıştır. Okul binaları ise daha alçak, sade, büyüklüğüyle öğrencileri ezmeyen, öğrencilerin kendilerini rahat ve güvende hissedecekleri mekanlar olarak kurgulanmıştır.

Yurtlar alanın güneydoğusunda daha izole ve sakin bir noktada konumlandırılmıştır. Yurt yapıları arazide kotlanarak ilerlemekte böylece her odanın doğayla birebir ilişkisi sağlanmaktadır. Yatılı öğrencilerin evindeymiş hissini güçlendirmek amacıyla odalara dışarıdan ayrı girişler verilmiştir. Çamaşırhane, ibadethane gibi ortak işlevler her kola dağıtılarak kullanım kolaylığı sağlanmıştır.

Doğadan alınan referanslarla şekillenen lise kampüsünde cephe malzemesi olarak yine doğal taş ve ahşap tercih edilmiştir.

ONZ ARCHITECTS + GOLAND

Design Team

Onat Öktem

Zeynep Öktem

Okan Can

Gizem Karabay

Assistance

Osman Sümer

Esat Can Meker

Loed Stolte

Nilüfer Yaşacan